doelstelling
historiediscussieplan elementenlaatste nieuwsopenbaarpractischlinksarchiefdigitale stad

Betreft: Zienswijze Ontwerp Bestemmingsplan Zuidpoort

Aan het college van Burgemeester en Wethouders
Van Gemeente Delft
Oude Delft 137


Delft, 30 januari 2001


Betreft, Zienswijze Ontwerp Bestemmingsplan Zuidpoort



Geacht college


Hierbij geeft de Belangenvereniging Zuidpoort haar zienswijze op het Ontwerp bestemmingsplan Zuidpoort van december 2000.


De zienswijze van de Belangenvereniging op het voorontwerp bestemmingsplan is gebaseerd op een ledenvergadering die in dat kader is belegd. De onderstaande zienswijze is daarop een vervolg en betrekt daarbij uw reactie op onze eerdere zienswijze.


De zienswijze is als volgt opgebouwd:
1) De inhoud van het plan; hierin geven wij aan welke planonderdelen moeten worden aangepast.
2) De duidelijkheid van het plan; hierin geven wij aan (deels samengevat uit het voorgaande) welke punten duidelijker in het plan moeten worden aangegeven.
3) Bijlagen;
- bijlage 1, met een reactie op de gebiedsvisie uit het ontwerpbestemmingsplan;
- bijlage 2, met een reactie op de antwoorden die u heeft gegeven op onze eerdere zienswijze bij het Voorontwerp Bestemmingsplannen en die buiten de hoofdopzet van deze zienswijze vallen;
- bijlage 3, met de algemene achtergronden en uitgangspunten van de inzet van de Belangenvereniging voor het Zuidpoortgebied.


Onze standpunten en deze zienswijze zijn opgesteld op basis van de belangen van ondernemers, bewoners en aangesloten verenigingen. Onze standpunten zijn daarbij gekoppeld aan de belangen van individuele burgers, waarbij wij reageren vanuit een algemeen standpunt, zoals uit het hierna volgende mag blijken.


Zienswijze samengevat

  • het plan sluit onvoldoende aan op de binnenstad, bouwhoogtes moeten omlaag worden gebracht
  • entree van het gebied is niet vormgegeven, de ontsluiting en verkeersafwikkeling moet worden vastgelegd, de 'steeg' moet worden verbreed
  • sociale veiligheid op het Cultuurplein is een zwakke schakel, de disco moet uit het plan worden gehaald
  • het winkelplein heeft een prettige maat, maar verdraagt geen fors paviljoen, het paviljoen moet worden verlaagd (tot 1 bouwlaag)
  • het Beschermd Stadsgezicht van de Zuidergracht wordt aangetast door het bouwblok op veld 9, het bouwblok moet worden aangepast/verlaagd.

  • 1) De inhoud van het plan
    De inhoud van dit ontwerpbestemmingsplan is ten opzichte van het voorontwerp bestemmingsplan op maar enkele punten gewijzigd. Op onderdelen zal deze zienswijze een herhaling zijn van onze eerdere zienswijze. De reactie op de gebiedsvisie in het ontwerpbestemmingsplan zal verduidelijken welke aanscherping en aanvulling op de eerdere reactie worden gegeven (zie bijlage 1).


    De bouwhoogtes in het plan
    De aansluiting van het Zuidpoortgebied op de binnenstad wordt nog onvoldoende door dit plan gerealiseerd. Wij wijzen hierbij naar de opmerking van de provincie Zuid-Holland in haar preadvies voor de PPC op het voorontwerp. De bouwhoogtes in het plan moeten op een aantal punten worden verlaagd zodat het plan een minder massale uitstraling krijgt en daadwerkelijk aansluit op de binnenstad van Delft.
    De bouwhoogtes rond het Winkelplein, het Cultuurplein, langs de Zuidergracht en aan de Gasthuislaan zijn alle 1 of meer bouwlagen hoger dan de directe omgeving. Aan zowel het Winkelplein, het Cultuurplein als langs de Zuidergracht en aan de Gasthuislaan staat de nieuwbouw direct naast de bestaande bouw. Door dit grote hoogteverschil op korte afstand van de bestaande bouw krijgt het plan een afwijkend karakter ten opzichte van de bestaande stad. Het is ook massaler, omdat de maatvoering van de openbare ruimte even groot en zelfs iets krapper is als in de bestaande stad.
    In uw reactie op onze eerdere zienswijze verklaart u toch nog de grotere bouwhoogte ten opzichte van de bestaande bouw uit het principe van de 'jaarringen', terwijl wij al hadden aangegeven dat geen argument te vinden. 'Jaarringen' bestaan op gemeentelijk niveau bij vergelijking van bouwjaren en bouwstijlen van verschillende wijken. Het is geen ordenend principe in de binnenstad (zie bijlage 1) Wij kunnen echter wel begrip vinden voor het toelaten van bouwhoogtes op plekken in de Zuidpoort, die vanwege een grote maatvoering van de openbare ruimte (langs de Zuidwal) ofwel vanwege de bijzondere functie van een gebouw (de voorgestelde bioscoop) iets meer kunnen zijn dan de hoogtes van de bestaande bebouwing (de argumentatie is toegelicht in bijlage 1). Het gaat daarbij niet om het realiseren van een massale en eenvormige hoge bebouwing maar een bebouwing met een gevarieerde hoogte. Bijvoorbeeld de 22 meter op de plankaart voor veld 5 en 7 is daarbij het maximum, maar het percentage waarin deze bouwhoogte kan worden toegelaten zal flink naar beneden gebracht moeten worden.


    Enkele concrete voorstellen:
    - De bouwhoogte van de bebouwing aan het 'Hoogovenpand' is 16 meter, terwijl het Hoogovenpand zelf 13 meter is. De hoogte van deze toevoeging heeft geen rol in het tot uitdrukking brengen van de functie van het gebouw. Het is alleen maar een belasting van de daglichttoetreding en privacy van direct aanwonenden. Daarom dient deze bebouwing met enkele bouwlagen te worden verlaagd.
    - De bouwhoogte van 'veld 7' aan de hoek van de Zuiderstraat-Kruisstraat, is tussen de 19 en 22 meter. Deze bouwhoogte heeft evenmin een functie voor de aard van het gebouw en belast alleen maar de aan- en omwonenden op het gebied van daglichttoetreding en privacy. De bebouwing op deze hoek dient te worden verlaagd zodat aansluiting op de woonbebouwing aan de Zuiderstraat en in de Zuidergracht wordt gerealiseerd. De verlaging dient zeker enkele bouwlagen te betreffen.
    - De bouwhoogte van veld 2 aan de Gasthuislaan en tegenover de 'Blokker' is 17 meter. Dit gebouw heeft geen functie die een 'landmark' rechtvaardigt. De afwijking van de nieuwbouw ten opzichte van de bestaande bouw is te groot en moet met enkele bouwlagen worden verminderd zodat het nieuwe bouwblok aansluiting krijgt met de bestaande bouw en het beeld van de gracht (de tegenoverliggende V&D is 8 meter hoog).
    - De bouwhoogte van veld 9 is duidelijk aangepast ten opzichte van het voorontwerp naar aanleiding van de ingebrachte zienswijzen. De woonboten (behorende bij het Beschermd Stadsgezicht) vallen bij dit bouwblok in het niet, het bouwblok torent namelijk 5 keer zo hoog boven de woonboten uit en zal vanaf de groenstrook het aanzicht van de Zuidergracht bepalen, in plaats van het monumentale Museumhof en Techniek Museum. Ook het Beschermd Stadsgezicht wordt derhalve hiermee aangetast.


    De entree
    Het bestemmingsplan geeft er in de gebiedsvisie en in de plankaart en voorschriften geen blijk van dat een entreegebied voor de binnenstad wordt gerealiseerd (zie bijlage 1). De entreefunctie van de Zuidpoort voor de binnenstad moet in de plankaart en in de toelichting tot uitdrukking komen. Daaraan zitten de volgende aspecten: de ontsluiting van de functies aan de Zuidwal; de verkeersafwikkeling en toegankelijkheid voor OV, voetgangers en bevoorrading-, auto- en fietsverkeer; het steegje (tussen Zuidwal en Winkelplein) en het beeld van de hoek Zuidwal-Asvest bij het theater.


    ontsluiting
    Aan de Zuidwal dient over de gehele lengte van de bouwblokken van veld 5 en veld 7, aansluitend aan deze velden een verblijfsgebied gerealiseerd te worden (aanduiding VG), zodat de publieksruimtes die hier gesitueerd worden voor langzaam verkeer ontsloten worden. De smalle steeg tussen het Winkelplein en de Zuidwal komt dan in ieder geval uit op een verblijfsruimte, in plaats van op een drukke doorgaande verkeersroute.


    verkeersafwikkeling
    Op de Zuidwal zal een complexe verkeerssituatie ontstaan tussen langzaamverkeersroutes en snelverkeers routes die elkaar kruisen. De uitstap uit de openbaarvervoerhalte naar het Cultuurplein kruist in het plan de ingang van de parkeergarage. De functies van theater, bioscoop en bibliotheek zijn dus met OV toegankelijk via de steeg naar het Winkelplein en de doorgang langs het 'Hoogovenpand'.
    De fietsroutes in het plan kruisen de OV baan en de ingang van de parkeergarage. Daarmee wordt duidelijk dat de bereikbaarheid van de functies in de Zuidpoort met de fiets in de praktijk zal worden afgewikkeld via de steeg naar het Winkelplein en verder.
    Voor het autoverkeer zijn er knooppunten op de hoek Ezelsveldlaan-Zuidwal en Zuidwal-ingang Parkeergarage. Het bevoorradingsverkeer wordt met 2 haakse bochten afgewikkeld langs de Ezelsveldlaan en de Kruisstraat. De keus voor de verschuiving van de Machinistenwoningen in plaats van aanpassing aan het bouwblok van veld 7, leidt tot deze verkeerssituatie. Wij hebben daarbij graag aanvullende informatie of de verschuiving van de Machinistenwoningen niet gaat 'interfereren' met het behoud van de Schoorsteen. De door ons voorgestelde en in feite adequatere bevoorradingsroute hebben wij toch nog even getoond in kaart 4 in de bijlage 1.
    Op basis van de hier geschetste verkeersafwikkelingssituatie dient naar onze mening een oplossing van knelpunten nader te worden uitgewerkt. Wij stellen voor dat u een duidelijk Programma van Eisen opneemt in de toelichting die de basis is voor een verdere inrichting van het gebied van de Zuidwal (van de Asvest tot en met de Ezelsveldlaan-Kruisstraat) voor de verkeersroutes en de openbaarvervoerhalte.


    steegje tussen Zuidwal en Winkelplein
    De steeg tussen het Winkelplein en de Zuidwal heeft voor een entree van het winkelgebied een volstrekt ontoereikende breedte. Van dit smalle stuk zullen zowel voetgangers als fietsers gebruik gaan maken. Het wordt de flessenhals van het gebied. De grote hoogten aan weerszijde van deze steeg hinderen een goede daglichttoetreding op de openbare ruimte en in de winkels op de begane grond. De steeg is inderdaad niet lang, maar de verkeerssituatie zal zeer chaotisch zijn en het kan een somber stuk worden. Daarom stellen we andermaal voor het steegje te verbreden, en daarbij de zijwanden van grotere insnijdingen te voorzien, tot uitdrukkingkomend in een specifiek aangeduid gering bebouwingspercentage op de plankaart.
    Een kwalitatief laagwaardige steeg zal een negatieve uitstraling hebben op het Winkelplein.


    beeld bij hoek Zuidwal-Asvest bij het theater
    De hoek Zuidwal-Asvest heeft een belangrijke functie voor het aantrekkelijk en uitnodigend maken van het Zuidpoortgebied als entree van de binnenstad. Het is de eerste aanblik voor bezoekers over de Zuidwal vanaf de Westvest/Irenetunnel. Wij zijn van mening dat hier 'het gezicht' van de Zuidpoort daadwerkelijk gerealiseerd moet worden, waar het bestemmingsplan de stimulerende voorwaarden voor moet scheppen. Hier ligt nog een grote ontwerpopgave voor de openbare ruimte en het bouwblok van veld 5. Deze ontwerpopgave zal zijn weerslag moeten kunnen hebben op het bestemmingsplan.
    Het Cultuurplein
    Het Cultuurplein is nu op de plankaart aangegeven. Wij vinden dat een duidelijke wijze van bestemmen. De plankaart toont aan dat het plein beperkt van opzet is. Aan het plein liggen enkele grote gebouwen (theater, bibliotheek, bioscoop) die 's avonds op piekmomenten een bezoekersstroom genereren. Het Cultuurplein ligt te afgelegen van het uitgaansgebied van de binnenstad, om 'in de loop te liggen'. De sociale veiligheid van het plein is daarom 's avonds nog steeds een kwetsbaar punt. Het is van belang dat woningen om dit gebied heen liggen, van waaruit zicht op de openbare ruimte is, zodat dit deel van de Zuidpoort een sociaal veilig gebied kan worden. Alleen in het 'Hoogovengebouw' is woonruimte aanwezig, het is echter woonruimte op de 4e bouwlaag, waarvan derhalve weinig effect op de sociale veiligheid te verwachten is. Daarom stellen wij voor dat waar mogelijk in veld 5 (inclusief aanbouw Hoogovenpand) woningen worden gerealiseerd die zicht hebben op het Cultuurplein en de verbinding naar de Zuidwal.
    Wij hebben nog geen nota kunnen nemen van de onderbouwing van de behoefte aan de voorgestelde bioscoop. We zijn van mening dat de bioscoop een goede aanvulling kan betekenen voor het aanbod in Delft, maar dan dient de behoefte goed te worden onderbouwd.

    De disco zal in dit gebied een grote belasting van het handhaven van de openbare orde betekenen en dient daarom uit het plan te worden gehaald. Het staat een goede hoogwaardige culturele invulling van dit gebied in de weg. Het is geen aanvulling op of ondersteuning voor de aanwezige en de voorgestelde voorzieningen zoals het theater, de voorgestelde bioscoop en bibliotheek. Uw reactie op onze eerdere zienswijze gaat aan dat punt voorbij. Daarnaast vinden wij uw reactie onjuist op het punt van de behoefte die aan een disco in de binnenstad zou bestaan. U stelt dat in die behoefte kan worden voorzien door de disco in deze omvang op deze plek te situeren. Een gedegen onderzoek waaruit de behoefte aan een disco blijkt, is ons niet bekend, evenmin een onderzoek naar de locatie-/omgevingsvereisten vanuit bezoekersoptiek.


    Het Winkelplein
    In de voorschriften van het plan komt naar voren dat bewoning op de 2e bouwlaag rondom het plein mogelijk is. Deze uitspraak zullen wij nadrukkelijk vasthouden in de discussies over het definitief ontwerp van de bouwplannen. Wij vinden het van groot belang dat op de 2e bouwlaag inderdaad woningen zullen komen om de voorwaarden te bieden dat een sociaal veilig verblijfsklimaat op het Winkelplein totstandkomt.
    Het Winkelplein wordt een plein met een beperkte maar prettige maat, waarbij de pleinwanden helaas te hoog zijn en te massaal. Het plein is daarom te kwetsbaar voor het toevoegen van een groot bouwvolume op het plein. Dat is de reden dat wij de omvang en vooral de hoogte van het paviljoen afwijzen. Wij zijn voorstander van een paviljoen dat de voetgangers in- en uitgang van de parkeergarage overdekt en daarbij een lichte daghorecafunctie herbergt. Dat is in 1 bouwlaag op te nemen. Het voorgestelde paviljoen zal de in- en uitgang niet overdekken. Dat is niet uit de plankaart af te leiden, maar uit het stedenbouwkundige voorstel. De plankaart zal uitsluitsel moeten bieden dat de in- en uitgang �p de locatie van het paviljoen ligt
    De stedenbouwkundige functie van het paviljoen zoals u in uw reactie toelicht, ontkennen wij nog steeds. Het Haakpand dat door dit paviljoen gecamoufleerd moet worden, valt vanaf de meeste posities op het plein niet eens op. Alternatieven voor de functie van het paviljoen voor de voetgangers in- en uitgang van de parkeergarage zijn onvoldoende onderzocht. Het is niet bekend welke afweging heeft plaatsgehad.
    Er begint inmiddels ook ergernis te ontstaan over dit paviljoen. Dat komt door het feit dat door zeer arbitraire en ondoorzichtige architectonische argumenten burgers in hun woonbeleving en in hun belang worden benadeeld. Er worden dus geen belangen afgewogen maar 'ongrijpbare' wensbeelden doorgezet.


    De omgeving van de Zuidergracht
    Het ontwerp-bestemmingsplan biedt meer inzicht in de aanpak van de nieuwbouw in dit gebied. De massaliteit is verminderd, het bouwblok is iets van de beschoeiing teruggelegd. Toch hebben de woonboten aan de zuidzijde van de gracht voor de bebouwing moeten wijken, hetgeen wij betreuren, en zal een aantal woonboten uit de gracht worden verwijderd. Deze ingrijpende beslissing wordt in het ontwerp bestemmingsplan niet genoemd en ook niet gemotiveerd. De versterking van de groene functies in dit gebied wordt nu duidelijker op de plankaart aangegeven.
    2) De duidelijkheid van het plan
    Door aanpassingen van de plankaart en de planvoorschriften naar aanleiding van de ingebrachte zienswijzen is een duidelijker toetsbaar en leesbaar plan ontstaan. Op slechts enkele punten is het plan echter nog voor meerdere uitleg vatbaar.
    Veld 2 Het bestemmingsplan biedt nog geen goede en toereikende ruimtelijke onderbouwing voor de voorgestelde bouwmassa's. Door het gebrek aan deze onderbouwing, kan ook geen afweging plaatsvinden ten behoeve van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. In uw reactie op onze eerdere zienswijze geeft u dit in feite aan. Er is derhalve geen onderbouwing voor een bouwblok met een bouwhoogte die zo afwijkt van de bestaande omgeving. Het gebied dient daarom naar onze mening uit het bestemmingsplan te worden genomen, ofwel de bouwhoogte dient gevoegd te worden naar de bestaande omgeving.

    De Zuidwal
    In onze eerdere zienswijze is opgemerkt dat de maximale geluidsbelasting van het verkeer op de Zuidwal in feite afhankelijk is van het bouwprogramma dat in de Zuidpoort voor wonen, winkels en andere stedelijke voorzieningen wordt gerealiseerd. Het bouwprogramma ligt in feite niet geheel vast en het is daarom nog niet duidelijk wat als gevolg daarvan de geluidsbelasting op de gevels aan de Zuidwal zal zijn. Omdat het op de Zuidwal nauw 'luistert' in verband met de toepassing van fase 2 van de Experimentenwet Stad en Milieu, zouden wij gaarne weten op basis van welk bouwprogramma de berekening van de geluidsbelasting heeft plaatsgehad.


    Leesbaarheid van het plan
    De stedenbouwkundige voorstellen van het architectenteam zijn inmiddels in concept gepresenteerd. Het ontwerpbestemmingsplan kan een goede relatie leggen met de stedenbouwkundige voorstellen zonder de status van het plan of van de voorstellen aan te tasten. Daarom stellen wij voor om enkele dwarsprofielen in de plantoelichting op te nemen, zodat het plan leesbaarder wordt voor de burger. Daarbij kunnen ook bestaande actuele technieken van 'Virtual Reality' gebruikt worden. Wij stellen dwarsprofielen in de toelichting voor daar waar het plan op het gebied van de aansluiting op de binnenstad, de daglichttoetreding, de ontsluiting en bijvoorbeeld de massaliteit nog grote vragen op roept. Enkele concrete voorstellen: het profiel van de steeg tussen de Zuidwal en het Winkelplein; het profiel van het Cultuurplein (N-Z), het profiel van de Zuiderstraat-Zuidergracht-Ezelsveldlaan; het profiel van het Haakpand-paviljoen-Winkelplein (N-Z).


    Afsluitende opmerkingen
    Wij stellen u voor het ontwerpbestemmingsplan op deze punten te wijzigen voordat (met art 19) de bouw van het Zuidpoortgebied wordt gestart. Een goede grondlegger voor de bouwplannen blijft voor de Belangenvereniging van groot belang. De aanpassingen die ten opzichte van het Voorontwerp zijn toegepast, geven aan dat het bestemmingsplan een belangrijke functie toegekend wordt om tot een duurzame inrichting van het gebied te komen. Deze zienswijze heeft daarom de functie om de laatste restjes onduidelijkheid weg te nemen en voor belangrijke inhoudelijke punten de juiste beslissing vast te leggen. Daarom doen wij bij deze zienswijze niet alleen een nadere toelichting maar ook voorstellen voor een goede realisatie van de plannen zodat geen kostbare tijd voor de start van de bouw verloren gaat.
    Wij stellen u wederom voor om waar mogelijk en nodig te anticiperen op planschadeclaims van individuele burgers. Vooral daar waar de individuele belangen van de burger door de planontwikkeling negatief worden be�nvloed.



    Met vriendelijke groet,
    namens de Belangenvereniging Zuidpoort,
    Het bestuur,


    Jac. Bogaards (vice voorzitter)
    T.H. Boon (secretaris)



    <